Samenvatting advies
De COVID-19-pandemie was de ultieme stresstest voor de informatievoorziening (IV) voor infectieziektebestrijding (IZB). Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de 25 lokale Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (verenigd in GGD GHOR Nederland) moesten gezamenlijk een virus opsporen en bestrijden op een schaal die tot dan toe ongekend was. Met flinke investeringen in tijdelijke maatwerkoplossingen zijn ze ver gekomen. Maar, er was ook veel kritiek door problemen met datadiefstal, storingen en achterstanden. Dit zorgde er, onder andere, voor dat burgers soms geen vaccinatiebewijs konden krijgen dat nodig was voor buitenlandse reizen of een bezoek aan de horeca, een evenement of cultuurinstelling.
De beleidsagenda Pandemische Paraatheid is het antwoord van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) op de logische vraag hoe het de volgende keer beter kan. Deze agenda stelt voor om de regie op IZB te centraliseren en de informatievoorziening voor infectieziektebestrijding te moderniseren.
In opdracht van het ministerie van VWS realiseert het programma IV-IZB deze modernisering. De kernboodschap van het programma is: ‘Samen zorgen dat de informatie sneller stroomt dan een infectie zich verspreidt’.
Conclusie: Gebrek aan samenhang
Het Adviescollege ICT-toetsing heeft dit programma onderzocht op verzoek van het ministerie van VWS. Uit dit onderzoek blijkt dat het programma IV-IZB een versnipperd landschap oplevert van losse systemen met verschillende eigenaren die niet op grote schaal informatie kunnen uitwisselen. De belangrijkste conclusie is daarom dat een gebrek aan samenhang binnen het programma de pandemische paraatheid in de weg staat:
-
VWS stuurt onvoldoende op het halen van de programmadoelen.
-
RIVM voert een onsamenhangend aantal verbeteringen uit in zijn bestaande informatievoorzieningslandschap.
-
GGD GHOR Nederland richt geplande aanbesteding onvoldoende op de lange termijn.
Advies: Stop het huidige programma en laat iedere organisatie apart haar specifieke verantwoordelijkheid nemen
Voor een samenhangend systeem waarin informatie werkelijk “sneller stroomt dan een infectie zich verspreidt” moeten eerst juridische samenhangende afspraken en kaders gemaakt worden die duidelijk richting geven. Wij adviseren daarom het huidige programma te stoppen. Omdat pandemische paraatheid een belangrijke maatschappelijke opgave is, adviseren wij iedere organisatie op basis van de bestaande verantwoordelijkheden te laten doorgaan met het verbeteren van de informatievoorziening.
-
Vul de randvoorwaarden in voor een pandemisch parate informatievoorziening.
-
Ontmantel de programmastructuur.
-
Laat ondertussen het RIVM en de GGD’en doorgaan met het harmoniseren en moderniseren van de huidige informatievoorziening.